۱. تضاد بین فرد و اجتماع
«آنا کارنینا» جدال ابدی میان فردیت و نظم اجتماعی را روایت می‌کند.
آنا با انتخاب عشق، از هنجارهای روسیه قرن نوزدهم می‌گریزد.
اما جامعه، زنی مستقل و آزاد را تحمل نمی‌کند.
طلاق، حضانت، اعتبار اجتماعی، همه بر ضد او می‌شوند.
تولستوی نشان می‌دهد که آزادی فردی بدون حمایت اجتماعی شکننده است.
جامعه نه‌تنها داوری می‌کند، بلکه نابود هم می‌کند.
آنا نماد قربانی شدن احساسات در برابر اخلاق قراردادی است.

۲. عشق؛ وصال یا مصیبت؟
تولستوی عشق را هم چون شمشیری دو لبه ترسیم می‌کند.
در عشق آنا و ورونسکی، همه چیز زیبا آغاز می‌شود، اما تلخ می‌میرد.
عشق بدون مسئولیت، به تخریب می‌انجامد.
در مقابل، عشق لیوین و کیتی رشد می‌کند، چون بر پایه درک، سازش و رشد مشترک است.
آنا دنبال آزادی در عشق است، ولی عشق او را اسیرتر می‌کند.
تفاوت این دو رابطه، پیام اخلاقی داستان را روشن می‌سازد.
تولستوی عشق را آزمایشگاه اخلاق و بلوغ می‌داند.

۳. روان‌شناسی زوال؛ از شک تا خودویرانی
آنا در مسیر سقوط، گرفتار اختلالاتی چون اضطراب، بدبینی و افسردگی می‌شود.
بی‌اعتمادی‌اش به ورونسکی، نه از واقعیت، بلکه از ترس درونی سرچشمه می‌گیرد.
افکار تکرارشونده، وسواس و توهم، او را به حاشیه روانی می‌رانند.
در پایان، او با مرگ، پایان خودویرانی را انتخاب می‌کند.
تولستوی، بدون داوری، روان‌کاوی دقیقی از سقوط شخصیت زن ارائه می‌دهد.
نه او را تبرئه می‌کند، نه محکوم.
فقط او را می‌فهمد.

۴. قانون و وجدان؛ دو قدرت متضاد
کارنین و ورونسکی، هر یک به نوعی نماینده قانون، نظم یا هوس‌اند.
کارنین قانونی‌ست، اما بی‌عاطفه.
ورونسکی عاشق است، اما از مسئولیت می‌گریزد.
آنا بین این دو قطب گرفتار می‌شود؛ نه قانون کافی‌ست، نه عشق تنها.
در دنیای تولستوی، توازن اخلاقی از دل رنج و آگاهی می‌جوشد.
نه قانون می‌تواند نجات‌بخش باشد، نه احساس کور.
بلوغ انسانی، ترکیب این دو است.

۵. نقد اشرافیت؛ زیست سطحی طبقه مرفه
رمان، تصویری دقیق و انتقادی از طبقه‌ی اشراف روسیه ارائه می‌دهد.
مجالس رقص، شایعات، شیک‌پوشی و ظاهرپرستی، جای اخلاق و معنا را گرفته‌اند.
اشرافیت روسی، به‌رغم رفاه، از درون تهی شده است.
ورونسکی نمونه‌ای از این طبقه است که حتی در عشق، عمق نمی‌بیند.
کارنین، نماد سیاست‌زدگی و بی‌تفاوتی طبقه حاکم است.
لیوین، با ترک این فضا و بازگشت به طبیعت، راهی متفاوت می‌پوید.
تولستوی، سقوط فرد را در بستر سقوط یک طبقه می‌بیند.

۶. ایمان، معنا و زیستن
در پایان، رمان با تولدی در لیوین و مرگی در آنا بسته می‌شود.
آنا عشق را بدون معنا تجربه کرد و به نیستی رسید.
لیوین، پس از جست‌وجویی فلسفی، در سادگی ایمان و مسئولیت، معنا یافت.
تولستوی نه ضدعشق است و نه ضدزن؛ او در پی اخلاقی عمیق‌تر از عرف است.
سفر لیوین از شک به یقین، مکمل سقوط آنا از یقین به شک است.
این پایان نه تراژیک است، نه شیرین؛ بلکه واقع‌گرایانه و آموزنده است.
رمان، در نهایت، دعوتی است به زندگی با معنا.